TÜSAD 31 MAYIS DÜNYA TÜTÜNSÜZ GÜNÜ BASIN BİLDİRGESİ
SIR AÇIĞA ÇIKTI!
Tütün kullanımı tüm dünyada yaygınlığı nedeniyle salgın olarak nitelendirilmektedir. Dünya çapında yılda 8 milyondan fazla insan tütün ve tütün ürünleri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin 7 milyondan fazlası doğrudan tütün kullanımının, yaklaşık 1.2 milyonu ise sigara içmeyenlerin pasif sigara dumanına maruz kalmasının bir sonucudur.
Sigara dumanındaki nikotin kuvvetli bağımlılık yapan bir maddedir. Aynı zamanda sigara dumanının içinde nikotin ile beraber 7 binden fazla kimyasal madde bulunur. Bunlardan en az 250'sinin zararlı olduğu ve en az 69’unun kansere neden olduğu bilinmektedir. Bu maddelerin solunması, başta akciğer kanseri olmak üzere 20’den fazla kanser ve ayrıca kalp ve solunum sistemi hastalıklarının oluşumuna da neden olur.
Tütün kullananlar kadar kullanmayan ancak pasif etkilenenler de ölmektedir. Dünya çocuklarının yaklaşık yarısı pasif sigara dumanına maruz kalmaktadır. Her yıl 65 bin çocuk pasif sigara dumanı maruziyeti ile ilişkili hastalıklardan hayatını kaybetmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü tütün mücadelesi çalışmalarında her yıl bir temayı esas alır. Bu yılın teması "Gençleri tütün endüstrisinin etkilerinden ve tütün ve ürünlerinin kullanımından korumak " olarak belirlenmiştir.
Tütün endüstrisi her yıl kaybedilen 8 milyon insanın yerine yeni tüketiciler bulmak için sürekli çalışmaktadır. Bu amaçla özellikle gençliği hedef almaktadır. Tütün endüstrisi çocuk ve gençlere sigara satabilmek için değişik taktikler uygulamaktadır. Bu yöntemler bizler tarafından çok iyi bilinmeli ve fark edilmelidir.
Tütün endüstrisi; - Tütün ve ürünlerinde kiraz, pamuk şekeri gibi, ciklet gibi çocuk ve gençleri cezbedecek tatlar kullanır. Böylece oluşabilecek sağlık risklerini hafifmiş gibi gösterir, - Gençlere yönelik aktivitelerde şık, çekici, taşınması kolay şekillerde promosyon ürünler (örneğin; USB bellek veya şeker) sunar, - Bu görüntülerle sigarayı göre sözde daha "temiz" ya da "zararı azaltılmış" gibi gösterir, -Satış noktalarında atıştırmalıkların yanına tütün ürününün konması için ilave para verir, - Tütün ürünlerinin televizyon programlarında, internet sayfalarında, sosyal medyada reklamlarının olmasını sağlar, - Etkinliklere sponsor olur, okul bursu verir, - Hediye adı altında bedava tütün ürünü dağıtır.
Tütün endüstrisi, sistematik, sürekli ve agresif biçimde gençliği hedefler. Önüne çıkan yasal engelleri yeni tütün ürünleri piyasaya sürerek örneğin; elektronik sigara gibi, dumansız tütün ürünü olarak ya da ısıtılmış tütün ürünleri (IQOS) gibi daha az zararlı ürünler diyerek satışına devam eder.
Küresel Gençlik Tütün Araştırması (KGTA), 2017 yılında 13-15 yaş grubu çocuk ve gençlerimiz arasında yapılmıştır. Buna göre; öğrencilerimizin yaklaşık yüzde 17.9’u bir tütün ürünü kullanmakta ve yüzde 7.7 'si sigara, yüzde 11.2’si nargile içmektedir. Hiç tütün ve ürünleri kullanmamış öğrencilerden yüzde 9.9'unun gelecekte kullanma eğiliminde oldukları tespit edilmiştir. Yine hiç tütün ve ürünü kullanmamış gençlerin yüzde 12.9 kullanırsa keyif alacağını düşünmektedir. Halen sigara içen ve 18 yaş altı olan çocuk ve gençlerin yüzde 73.3'ü, sigara satışı için yasal yaş sınırı altında olmalarına rağmen sigara satın alabildiklerini ifade etmişlerdir. Çocuk ve gençlerimizin yüzde 26.8'i satış noktalarındaki sigara reklam ve tanıtımlarının farkında olduklarını belirtmişlerdir. Televizyon, video, sinema filminde tütün kullanan birini gören çocuk oranı yüzde 66.5 olarak bulunmuştur.
Bu veriler, tütün endüstrisinin hedefine doğru kararlı adımlarla ilerlediğinin bir göstergesidir. Ancak bizlerin bu taktiklere karşı hazırlıklı olmamız ve karşı hareketleri hızlı, akıllı ve devamlı yapmamız gereklidir. KGTA sonuçlarında buna dair yeterli ipuçları da vardır. Öğrencilerimizin yüzde 61.1 medyada tütün karşıtı mesajları fark etmişlerdir. Sportif ya da toplumsal etkinliklerde yer alan tütün karşıtı mesajların fark edilme oranı da yüzde 35’tir. Halen sigara içen öğrenciler arasında sigara paketleri üzerinde yer alan sağlık uyarıları nedeniyle sigara bırakmayı düşünenler yüzde 22.9 oranında bulunmuştur.
Bu veriler bizim ne yapmamız gerektiğini de yansıtmaktadır. Bunun için; tütün endüstrisinin hedeflerini iyi kavramamız, taktiklerini fark etmemiz ve ortaya çıkarmamız, ardından da yılmadan usanmadan bu taktiklere karşı bireysel ve kurumsal olarak tavırlar almamız gerekir. Yasal yaptırımların uygulanması ve denetlenmesi sağlanmalıdır.
Dünya Sağlık Örgütü tüm bu gerekçelerle bu yıl gençliği tütün endüstrisine ve tütün kullanımına karşı korumak temasını gerekli görmüş, 31 Mayıs için kullandığı sloganı "Sır açığa çıktı" ve "Eğer ürününüz her yıl 8 milyon insanı öldürüyorsa yeni bir nesli de hedeflersiniz" olarak belirlemiştir.
Biz de TÜSAD Tütün Kontrolü Çalışma Grubu olarak; tütün endüstrisinin sırlarını biliyoruz ve bu sırların toplum tarafından deşifre edilmesi için çalışacağız, endüstrinin kirli hedeflerine ulaşmasını her koşulda engelleyeceğiz.
Kaynaklar: 1-Dünya Sağlık Örgütü. Tobacco. 2- T.C. Sağlık Bakanlığı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Küresel Gençlik Tütün Araştırması 2017.